Blog burgerfora
Soms gebeurt het dat je “gewoon je werk doet” maar opeens in de spotlights komt te staan. Journalisten bellen voor een interview en voor je het weet ben je lid van een klankbordgroep die de regering adviseert over nieuwe vormen van democratie. Wat ging hieraan vooraf?
De energietransitie houdt Nederland flink bezig. De zogenoemde Regionale Energie strategieën hebben een grote impact op onze omgeving. Dat levert nu al veel reacties op. Inwoners van Nederland nemen stelling tegen plannen om bijvoorbeeld windmolens te bouwen. In reactie daarop vragen bestuurders en politici om meer inspraak door burgers. Het achterliggende idee is dat de maatschappelijke druk onvermijdelijk toeneemt. Die kan niet alléén opgevangen worden door politieke volksvertegenwoordiging en beperkte inspraak
Het is vaak zo dat wettelijk geregelde inspraak weinig bevredigend is voor burgers. Omwonenden van windmolens en zonneparken kunnen hun stem pas laat laten horen als de plannen al gemaakt zijn. Op deze manier worden burgers gevraagd om mee te denken over oplossingen die al bedacht zijn door de overheid, terwijl er misschien veel meer mogelijk is als burgers ook kunnen meedenken over de opgave. De afspraken uit het Klimaatakkoord zijn zo ingrijpend dat het nodig is om zoveel mogelijk mensen te betrekken bij de opgave. Niet alleen om te voorkomen dat processen later vastlopen omdat er conflicten ontstaan, bijvoorbeeld over de locatie van zonnevelden en windmolens, maar ook om veel beter in te kunnen schatten wat mensen belangrijk vinden en waar ze waarde aan hechten. En aan welke oplossingen ze zelf denken.
Overheden hebben de vrijheid om hun burgers veel eerder te betrekken en zelf inhoud te geven aan burgerparticipatie. Wij zijn op zoek zijn gegaan naar een manier waarop het perspectief van bewoners veel vroeger in het beleidsproces mee te nemen. Een van die manieren is het organiseren van burgerfora. Een forum kan verschillende vormen aannemen, maar wij kozen voor een variant waarin 15 willekeurig geselecteerde inwoners van een gebied met elkaar in gesprek gaan over wat voor hen belangrijk is, waar ze waarde aan hechten en waar ze zich zorgen over maken. Op basis van dit gesprek brengen ze een advies uitbrengen aan bestuurders.
De Tweede Kamer kijkt met veel belangstelling naar de ervaringen die wij en anderen opdoen. Enkele Kamerleden vragen zich of of burgerfora ingezet kunnen worden bij een ingrijpend maatschappelijk vraagstuk als de energietransitie. Wij denken dat daar kansen liggen. En die kansen beginnen bij de wil van de overheid (inclusief Kamerleden!) om open, zonder te veel vooraf bedachte oplossingen het gesprek aan te gaan met burgers.
Marc & Martien